İslâm dininde 7 büyük günah nedir ?

Ekonomik Perspektiften İslâm’da 7 Büyük Günah: Ahlaki Sermayenin Tükenişi

Bir ekonomist için en temel mesele, kıt kaynakların en verimli biçimde kullanılmasıdır. İnsan hayatı da bu anlamda sınırlı bir zaman, enerji ve fırsatlar toplamıdır. Her seçim bir maliyet doğurur; çünkü her tercih edilen alternatif, başka bir fırsatı ortadan kaldırır. Bu noktada, İslâm’ın “7 büyük günah” kavramı, sadece dini bir uyarı değil, aynı zamanda ekonomik bir sistemin ahlaki omurgasını temsil eder. Ahlaki sermaye erozyona uğradığında, piyasalar çöker; güven kaybolduğunda, ekonomik refah sürdürülemez hale gelir.

1. Allah’a Ortak Koşmak: Değerlerin Tek Merkezliliğini Kaybetmek

Şirk, ekonomik açıdan sistemin merkezî dengesinin bozulması anlamına gelir. Kapitalist düzende “para” ya da “kâr” kutsallaştığında, tıpkı şirk gibi, değerlerin tek merkezli yapısı dağılır. Piyasada etik ilke yerine çıkarın hüküm sürdüğü bir ortamda, güvenin yok olmasıyla üretim ve ticaret ilişkileri çöker. Dolayısıyla şirk, sadece teolojik değil, ekonomik düzenin çöküşünü de başlatan bir zihinsel sapmadır.

2. Haksız Yere Can Almak: İnsan Sermayesinin Yok Edilişi

Bir ekonominin en kıymetli kaynağı “insan”dır. Haksız yere can almak, sadece bir bireyi değil, toplumsal üretim potansiyelini ortadan kaldırmaktır. Her insan, bilgi, beceri ve emeğiyle üretim zincirinin bir halkasıdır. Dolayısıyla cinayet, toplumsal üretim kapasitesinin tahribi ve uzun vadede ekonomik yıkımın habercisidir.

3. Büyücülük: Bilgi Ekonomisinin Manipülasyonu

Büyücülük, günümüzün ekonomik karşılığıyla “bilgi manipülasyonu”dur. Finansal piyasalarda sahte bilgiyle yatırımcıyı yönlendirmek, sahte raporlar üretmek ya da dezenformasyonla piyasayı çökertmek modern bir “sihirbazlık” biçimidir. Bilginin güvenilirliği kaybolduğunda, piyasalar irrasyonel hale gelir; belirsizlik artar ve refah kaybı kaçınılmaz olur.

4. Faiz Yemek: Gelir Dağılımının Bozulması

Faiz, sermaye birikiminin adaletsiz biçimde yoğunlaşmasına neden olur. Bu durum, gelir uçurumunu derinleştirir ve ekonomik mobiliteyi sınırlar. İslâm’ın faize karşı tavrı, sadece bireysel etik değil, sistemik dengeyi koruma amacına yöneliktir. Faizsiz sistem, emeği ve üretimi önceleyerek reel ekonomiyle finansal döngü arasındaki uyumu sağlar. Böyle bir sistem, ekonomik istikrarı ahlaki temeller üzerine inşa eder.

5. Yetim Malı Yemek: Kamu Kaynaklarının İstismarı

Yetim malı yemek, ekonomide kamu malı istismarıyla eşdeğerdir. Devlet kaynaklarının, vergi gelirlerinin veya sosyal yardımların adaletsiz biçimde paylaşılması toplumsal güveni yıkar. Kamu mallarının korunması, sadece ahlaki bir görev değil, ekonomik sürdürülebilirliğin temel şartıdır. Kaynaklar belirli bir zümrenin çıkarına tahsis edildiğinde, sosyal sermaye zayıflar, sistemin meşruiyeti sarsılır.

6. Savaştan Kaçmak: Ekonomik Sorumluluktan Geri Durmak

Savaştan kaçmak, modern anlamda ekonomik mücadeleden, üretimden veya toplumsal sorumluluktan geri durmakla benzer bir pasifliktir. Üretim ekonomisinin büyümesi, bireylerin cesareti, emeği ve dayanıklılığıyla mümkündür. Risk almaktan kaçınan toplumlar, yenilikçi kapasitesini kaybeder. Bu durum, ekonomik durağanlığa ve refah kaybına yol açar.

7. İffetli Kadına İftira Atmak: Sosyal Güvenin Yıkımı

İffetli kadına iftira atmak, toplumsal güvenin temeline dinamit koymaktır. Ekonomik açıdan bu, bilgi kirliliği ve itibarsızlaştırma yoluyla sosyal sermayenin tahrip edilmesidir. Güven ortamı olmadan kredi sistemi, iş ortaklıkları veya yatırım ilişkileri sürdürülemez. İftira, sadece bir bireyi değil, tüm toplumsal yapının güven mimarisini çökertebilir.

Ekonomik Sistemlerde Günahın Maliyeti

Bu yedi günah, aslında bir ekonominin görünmeyen maliyet kalemleridir. Faiz, kamu istismarı, güven yıkımı ve değerlerin sapması; bir ülkenin büyüme potansiyelini doğrudan azaltır. Ahlaki bozulma, finansal krizlerin, enflasyonun ve gelir adaletsizliğinin en temel nedenlerinden biridir. Etik ve ahlak, ekonominin “görünmeyen elini” yönlendiren görünmez pusuladır.

Sonuç: Geleceğin Ekonomik Ahlakı

Geleceğin ekonomileri, yalnızca üretim kapasitesiyle değil, ahlaki direnciyle de ayakta kalacak. İslâm’ın 7 büyük günahı, sadece bireysel kurtuluşun değil, ekonomik refahın da anahtarıdır. Bu günahların her biri, ekonomik sistemin bir yönünü ifsat ederken, bunlardan uzak durmak kaynakların adil paylaşımını, güvenin yeniden inşasını ve sürdürülebilir refahı mümkün kılar. Ekonomik modellerin kalbinde “ahlak” yeniden merkezî bir faktör haline gelmedikçe, hiçbir piyasa uzun vadede istikrarlı olamayacaktır.